(Formimi, përdorimi dhe ndryshimi mes “haben” dhe “sein”)
📖 Shpjegimi i përmbajtjes
Koha Perfekt përdoret për të treguar veprime të kryera në të kaluarën. Përdoret shpesh në gjermanishten e folur, ndërsa në gjermanishten e shkruar përdoret më shumë Präteritum.
Perfekt formohet gjithmonë me:
1. Një folje ndihmëse (haben ose sein) të zgjedhuar sipas kohës dhe subjektit.
2. Pjesoren e shkuar (Partizip II) të foljes kryesore.
🔹 Rregullat e formimit
Shumica e foljeve marrin parashtesën “ge-” dhe prapashtesën “-t” për foljet e rregullta, or “-en” për foljet e parregullta.
P.sh.: machen → gemacht, spielen → gespielt, gehen → gegangen.
Disa folje nuk marrin “ge-” përpara. Këto përfshijnë:
• Foljet me parashtesa të patheksuara: be-, ent-, er-, ge-, miss-, ver-, zer-
• Foljet që përfundojnë me -ieren
P.sh.: studieren → studiert, besuchen → besucht.
🔹 Formimi i Partizip II
| Tipi i foljes | Rregulli i formimit | Shembull në gjermanisht | Përkthimi në shqip |
| Foljet e rregullta | ge + Dividing words into constituent parts + -t | machen → gemacht | bëra |
| Foljet me prapashtesa -ieren | Dividing words into constituent parts + -t (pa ge) | studieren → studiert | studjova |
| Foljet e parregullta | ge + ndryshim në rrënjë + -en | gehen → gegangen | shkova |
| Folje me parashtesa të pandashme (be-, ver-, er-, ent-, emp-, miss-, zer-) | parashtesa + Dividing words into constituent parts + -t | besuchen → besucht | vizitova |
| Folje me parashtesa të ndashme | ge vendoset mes parashtesës dhe rrënjës + -t | anrufen → angeruft | telefonova |
🔹 Haben apo Sein?
| Folja ndihmëse | Përdorimi kryesor | Shembull në gjermanisht | Përkthimi |
| haben | Shumica e foljeve që tregojnë veprim pa ndryshim vendndodhjeje ose gjendjeje | Ich habe das Buch gelesen. | Kam lexuar librin. |
| be | Foljet që tregojnë lëvizje ose ndryshim gjendjeje, dhe disa folje të veçanta | Ich bin nach Berlin gefahren. | Kam shkuar në Berlin. |
⚠ Gabime të zakonshme
❌ Vendosja e “ge” para çdo foljeje – disa folje nuk marrin “ge” (p.sh. studieren → studiert).
❌ Përdorimi i gabuar i haben në vend të sein kur folja tregon lëvizje.
💬 Dialog praktik
Anna: Was hast du am Wochenende gemacht?
Tom: Ich habe Fußball gespielt und einen Film gesehen.
Anna: Bist du auch ins Kino gegangen?
Tom: No, ich bin zu Hause geblieben.
📌 SEO Metadata
SEO Title: Perfekt në gjermanisht – Koha e kryer, formimi dhe përdorimi
Meta Description: Mësoni rregullat e kohës Perfekt në gjermanisht, ndryshimin mes “haben” dhe “sein” dhe si formohen pjesoret e shkuara me shembuj praktikë.
📚 Përmbledhje & Këshilla
✅ Mëso tabelën e formimit të Partizip II.
✅ Kujdes me foljet e lëvizjes që përdorin sein.
✅ Praktiko me fjali të thjeshta përpara se të kalosh në fjali të gjata.
🏠 Detyrë shtëpie
✏ Shkruaj 8 fjali duke përdorur kohën Perfekt, 4 me haben dhe 4 me sein.
